Historia
ZWI?ZEK STRZELECKI (STRZELEC) – organizacja spo?eczno-wychowawcza powsta?a w 1910 roku we Lwowie i ponownie w 1991 po po??czeniu 5 dzia?aj?cych w Polsce organizacji tzw. ruchu strzeleckiego. Zwi?zek Strzelecki powsta? we Lwowie w 1910 roku z inicjatywy nielegalnego Zwi?zku Walki Czynnej, jako organizacja paramilitarna, w Krakowie pod nazw? Towarzystwo "Strzelec". Dzia?a? jednak legalnie na podstawie statutu zatwierdzonego przez w?adze austriackie. Kierowa?a nim Komenda G?ówna Zwi?zków Strzeleckich z siedzib? we Lwowie, z komendantem Józefem Pi?sudskim i szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim.
Komendzie G?ównej podlega?y Komendy Okr?gowe: w Krakowie (Galicja Zachodnia), Rzeszowie (Galicja ?rodkowa) i Lwowie (Galicja Wschodnia) oraz Komenda Królestwa Polskiego i Komenda Zagraniczna. Organizacje strzeleckie dzia?aj?ce w zaborze pruskim i Królestwie Polskim pozostawa?y w konspiracji. W Galicji Zwi?zek Strzelecki organizowa? szko?y podoficerskie i oficerskie, móg? korzysta? ze strzelnic wojskowych, odbywa? ?wiczenia oraz kupowa? bro? i amunicj?. Jego cz?onkami byli przedstawiciele wszystkich warstw spo?ecznych, kierunków i partii politycznych (z wyj?tkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy).
Uczestnicy uroczysto?ci otwarcia ?wietlicy Zwi?zku Strzeleckiego 1930 r.
Szczególn? rol? w rozbudowie organizacji odegrali studenci Uniwersytetu Jagiello?skiego. W maju 1913 zlikwidowano Komend? G?ówn?, jej funkcj? przej?? Wydzia? Wojskowy Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodleg?o?ciowych, której komendantem wojskowym zosta? Józef Pi?sudski. W chwili wybuchu I wojny ?wiatowej Zwi?zek Strzelecki liczy? 8000 cz?onków zrzeszonych w 200 ko?ach strzeleckich. Cz?onkowie Zwi?zku Strzeleckiego i Polskich Dru?yn Strzeleckich stanowili podstaw? Legionów Polskich, walcz?cych u boku Cesarstwa Austro-W?gierskiego, oraz konspiracyjne Polskiej Organizacji Wojskowej. G?ówni dzia?acze: Józef Pi?sudski, Kazimierz Sosnkowski, Edward Rydz-?mig?y, W?adys?aw Sikorski, Marian Kukiel, Walery S?awek, Julian Stachiewicz, Aleksander Prystor, Kordian Józef Zamorski, W?odzimierz Tetmajer. Organy prasowe: Strzelec, Bellona Polska i Przegl?d Wojskowy.
Po I Wojnie ?wiatowej powsta? Zwi?zek Strzelecki. Nawi?zywa? do tradycji Zwi?zku Strzeleckiego z lat 1910-1914. Zrzesza? pozaszkoln?, przedpoborow? m?odzie?, g?ównie wiejsk? i rzemie?lnicz?. Prowadzi? dzia?alno?? w zakresie wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego. Podlega? Ministerstwu Spraw Wojskowych. Nale?a? do Polskich Zwi?zków Sportowych. ?ci?le zwi?zany z obozem J. Pi?sudskiego. Terytorialna struktura organizacyjna Zwi?zku Strzeleckiego odpowiada?a wojskowo-administracyjnemu podzia?owi pa?stwa. W 1939 ZS liczy? ok. 500 tys. cz?onków, którzy w czasie kampanii wrze?niowej 1939 wykonywali zadania zlecone przez w?adze wojskowe.
Mundury Strzeleckie Przedwojenne.
W 1991 roku reaktywowana Jednostka Strzelecka 1001 okre?li?a si? jako patriotyczne stowarzyszenie m?odzie?y polskiej, b?d?cej kontynuatorem istniej?cego w okresie mi?dzywojennym Zwi?zku Strzeleckiego "Strzelec", którego Komendantem G?ównym by? Józef Pi?sudski. Obecnie Jednostka Strzelecka 1001 w Be?chatowie prowadzi dzia?alno?? bezpo?rednio zwi?zan? z obronno?ci? Pa?stwa, co wynika z uzgodnienionego w 2015 roku z Ministrem Obrony Narodowej statutu stowarzyszenia, w my?l art. 45 ustawy z 7 kwietnia 1989r. prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z pó?n. zm.).
J
anusz G?uchowski
Akt nadania tradycji Jednostce Strzeleckiej 1001
Od 15 czerwca 2001 roku Jednostka Strzelecka nosi imi?
gen. dyw. Janusza G?uchowskiego
GEN. DYW. JANUSZ G?UCHOWSKI (PSEUDONIM LEGIONOWY "JANUSZ")
– syn Mariana i Marii z Zió?kowskich ur. 6 sierpnia 1888 roku w maj?tku Bukowa w Ziemi Piotrkowskiej. W latach szkolnych, w gimnazjum w Cz?stochowie, nale?y do tajnej organizacji "Promienistych" i bierze udzia? w strajku szkolnym. W 1905 wst?puje do organizacji bojowej PPS i jest ranny w czasie akcji na urz?d gminy w okolicach Cz?stochowy. W domu na r?cznej drukarni kopiuje Robotnika. Aresztowany ratuje si? ucieczk? i wyje?d?a do Belgii, gdzie studiuje na Politechnice w Leodium. W 1909 zak?ada w Leodium oddzia? Zwi?zku Walki Czynnej i z czasem zostaje zast?pc? dowódcy Zwi?zku Strzeleckiego na Belgi?. W 1912 ko?czy oficersk? szko?? Zwi?zku .Strzeleckiego w Stró?y pod Krakowem, uzyskuj?c stopie? oficera Zwi?zku i odznak? "Parasol". W 1914 roku jest zast?pc? Beliny w patrolu: Siódemki", który 2 sierpnia 1914, jako pierwszy przekracza kordon zaboru rosyjskiego. Nast?pnie w 1 Pu?ku U?anów Legionowych dowodzi kolejno szwadronem, dywizjonem, a wreszcie jest ostatnim dowódc? pu?ku.
Po kryzysie przysi?gowym w 1917 roku jest internowany w Beniaminowie, a nast?pnie wi?ziony w Niemczech w twierdzy Werl. Po uwolnieniu w pa?dzierniku 1918 roku, w pierwszych dniach listopada, tworzy w Lublinie i Kra?niku, 3 Pu?k U?anów, nast?pnie przemianowany na 7 Pu?k U?anów Lubelskich, którym jako major, dowodzi w zwyci?skich bitwach pod S?onimem, Lipniszkami, Berdówk?, Choch?em, Gródkiem, Wilj?, Wiazyniem, Kamieniem, D?win?, Dereguszczem, a? do lipca 1920 roku, gdy obejmuje dowództwo 1 Brygady Kawalerii z któr? odnosi sukcesy w Ma?opolsce Wschodniej i na Wo?yniu, w?ród nich w s?awnej bitwie pod Zas?awiem. Nast?pnie jest dowódc? 4 Dywizji Kawalerii.
1 stycznia 1927 zostaje awansowany na genera?a brygady. Jest kolejno Komendantem Centrum Wy?szych Studiów Wojskowych, Dowódc? OK. X Przemy?l i I Wiceministrem Spraw Wojskowych, na którym to stanowisku we Wrze?niu 1939 wydaje, mi?dzy innymi, rozkaz utworzenia dowództwa obrony Warszawy z gen. Czum? na czele, oraz rozkaz ewakuacji nad granic? rumu?sk? wszystkich lotników nie b?d?cych w pierwszej linii.
Po wydostaniu si? z obozu internowanych w Rumunii, przedostaje si? na ?rodkowy Wschód, sk?d w styczniu 1941 zostaje powo?any do Londynu, gdzie 21 marca 1941 zostaje genera?em do zlece? Naczelnego Wodza. W pa?dzierniku 1941 obejmuje dowództwo Brygady Szkolnej w Szkocji. We wrze?niu 1943 roku zostaje mianowany dowódc? Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii. Z wyj?tkiem Samodzielnej Brygady Spadochronowej, której zale?no?? jest jedynie gospodarcza, podlegaj? mu wszystkie oddzia?y wojska polskiego znajduj?ce si? na terenie Wielkiej Brytanii, w??cznie z 1 Korpusem, w którego sk?ad do czasu inwazji wchodzi 1 Dywizja Pancerna. 1 czerwca 1945 awansowany jest na genera?a dywizji.
Na emigracji jest jednym z twórców, a z czasem a? do ?mierci, prezesem Instytutu Józefa Pi?sudskiego. Jest te? do ostatnich chwil ?ycia prezesem Ko?a 1 Pu?ku U?anów Legionów Polskich Beliny, prezesem Ko?a 7 Pu?ku U?anów Lubelskich, prezesem honorowym Ko?a 14 Pu?ku U?anów Jaz?owieckich oraz od 1951 roku Inspektorem Wyszkolenia Brygadowego Ko?a M?odych "Pogo?". Zmar? w Londynie 11 czerwca 1964 roku. Pochowany jest na Old Brompton Cemetary (grób znajduje si? blisko kaplicy, przy samej galerii po wschodniej stronie g?ównej alei). Odznaczenia: Virtuti Militari, Polonia Restituta 3 kl., Krzy? Niepodleg?o?ci z Mieczami, trzykrotny Krzy? Walecznych, Z?oty Krzy? Zas?ugi oraz ordery zagraniczne Komandoria Légion, d'Honneur (Francja); CB (Wielka Brytania); Komandoria Lacoplesis (?otwa); Komandoria Steeaua României (Rumunia).
JÓZEF PI?SUDSKI
– Urodzony 5 grudnia 1867 w Zu?owie w powiecie ?wi?cia?skim na Wile?szczy?nie w rodzinie szlacheckiej. Wychowany tradycjach patriotycznych. W m?odo?ci zwi?za? si? z ruchem socjalistycznym, w 1887 aresztowany i na pi?? lat zes?any na Syberi? pod zarzutem udzia?u w zamachu na cara Aleksandra III. Po powrocie z zes?ania wst?pi? do Polskiej Partii Socjalistycznej; od 1894 cz?onek Centralnej Komisji Rewizyjnej partii i redaktor naczelny "Robotnika". Aresztowany w roku 1900 zbieg? ze szpitala w Petersburgu. Od 1902 przebywa? w Galicji, g?ównie w Krakowie. W 1904 po wybuchu wojny rosyjsko-japo?skiej wyjecha? do Japonii, gdzie stara? si? o poparcie dla akcji antyrosyjskich w Polsce. Od 1906 by? przywódc? powsta?ej w wyniku roz?amu PPS-Frakcja Rewolucyjna; inspirator oraz przywódców ruchu strzeleckiego; komendant g?ówny Zwi?zku Walki Czynnej. Po wybuchu I wojny ?wiatowej skierowa? na Kielce (12 VII 1914) tzw. kadrow? kompani? strzelców; nast?pnie zosta? komendantem 1 Brygady Legionów.
Po akcie 5 listopada zosta? cz?onkiem Tymczasowej Rady Stanu; w roku 1917 zainicjowa? rozbudow? Polskiej Organizacji Wojskowej. Aresztowany przez Niemców 22 VII 1917 zosta? osadzony w twierdzy Magdeburskiej. Po zwolnieniu 10 XI 1918 przyby? do Warszawy, gdzie Rada Regencyjna przekaza?a mu w?adz? wojskow?, a 14 XI 1918 w?adz? zwierzchni? nad krajem. 22 listopada zosta? Tymczasowym Naczelnikiem Pa?stwa, by? jednym z g?ównych organizatorów pa?stwa polskiego. 20 II 1919 tytu? Naczelnika Pa?stwa przyzna? mu sejm RP, w marcu 1920 zosta? mianowany Marsza?kiem Polski, odegra? znaczna rol? w czasie wojny polsko-bolszewickiej (1920). Po obj?ciu rz?dów przez premiera Wincentego Witosa wycofa? si? formalnie z ?ycia politycznego i osiad? w Sulejówku pod Warszaw?, rozwijaj?c o?ywion? dzia?alno?? publicystyczn? i pisarsk?. W maju 1926 dokona? zamachu wojskowego, praktycznie do ?mierci sprawowa? w?adz? autorytarn?; w roku 1930 rozwi?za? sejm, wobec pos?ów opozycji stosuj?c represje.
Zmar? 12 maja 1935 w Warszawie po d?ugotrwa?ej chorobie; pochowany zosta? na Wawelu, jego serce spocz??o w grobie matki na cmentarzu w Wilnie.
